У гэтым артыкуле вы знойдзеце:
Што адбываецца з чалавекам падчас стрэсу?
У чалавека, чый блізкі апынуўся ў траўматычнай сітуацыі (зняволенні), можа ўзнікаць гнеў, боль, пакуты, раздражняльнасць, стамляльнасць, пачуццё безнадзейнасці, бессань, трывожнасць. Але ў большасці людзей, як правіла, гэтыя сімптомы праходзяць праз пэўны прамежак часу. І толькі ў нейкай часткі можа ўзнікнуць клінічны працэс.
Да якіх яшчэ прыкметаў трэба быць уважлівымі?
- змены ў характары;
- раздражняльнасць або прыступы гневу, якія ўзнікаюць беспадстаўна;
- неўласцівае жаданне ізалявацца, вызваліцца ад усіх думак;
- непажаданае з'яўленне ўстойлівых вобразаў або думак, звязаных з працай, інтэнсіўнасць якіх з цягам часу не памяншаецца;
- цяга да неэфектыўных метадаў даць рады сітуацыі: алкаголю, псіхаактыўных рэчываў;
- наўмыснае ператамленне, празмерная нагрузка сябе (у тым ліку працай);
- немагчымасць выконваць бытавыя справы, працу;
- страта канцэнтрацыі, увагі.
Важна: калі гэтыя сімптомы не праходзяць праз чатыры – шэсць тыдняў пасля падзеі, якая прычынілася да траўмы, неабходна звярнуцца да спецыяліста.
Як дапамагчы сабе?
Каб дапамагчы сабе ў сітуацыі, калі твой блізкі знаходзіцца ў зняволенні, псіхолаг прапануе некалькі спосабаў даць рады.
- Неабходна зафіксаваць у сабе адчуванні і паспрабаваць не супраціўляцца эмоцыям. Адчуйце іх і падзяліцеся з блізкімі, калі гэта магчыма. Усвядомце, што ненармальныя падзеі, якія адбываюцца, а не рэакцыя на іх.
Пасля гэтага больш складаны этап. Варта задумацца, як можна ўздзейнічаць на працэсы. Гэта значыць працаваць толькі на тыя мэты, якія залежаць ад вас.
- Напрыклад, пры сумоўі на працу гэта значыла б не ставіць сабе задачу, каб вас абавязкова ўзялі (гэта залежыць не ад вас), а паставіць за мэту прадэманстраваць свае моцныя бакі.
Гэта складаны інструмент. Таму пачаць можна з руцінных актыўнасцяў: структураваць распарадак дня, узяць у звычку займацца простымі штодзённымі заняткамі, якія звязаны з задавальненнем інтарэсаў, дапамагаюць расслабіцца ці адчуць задавальненне; сістэматычна займацца лёгкімі фізічнымі практыкаваннямі.
- Выкарыстоўвайце агульныя стратэгіі абстрагавання, што маюць на мэце знайсці заняткі, якія пераключаюць ваш фокус: прагулкі на прыродзе, спорт, танцы, музыка, кіно і серыялы, клопат аб іншым (напрыклад, хатняй жывёле, раслінах).
Таксама дапамогуць і падтрымаюць зносіны з сябрамі і блізкімі, іншымі сем'ямі з падобнай бядой. Галоўнае – не замыкацца ў сабе. І не саромейцеся прасіць падтрымцы.
Акрамя гэтага, можна карыстацца стратэгіяй самазаспакаення: навучыцца глыбокаму дыяфрагмальнаму дыханню (яму навучаюць на занятках па ёзе), метадам павышэння самаўсвядомленасці (так званыя тэхнікі майндфулнэс), а таксама нервова-цягліцавай рэлаксацыі паводле Джэкабсана.
Матэрыял падрыхтаваны на аснове серыі матэрыялаў аб псіхалагічнай дапамозе Праваабарончага цэнтру «Вясна».
Чытайце таксама:
- Як атрымаць псіхалагічную дапамогу ў Беларусі?
- Як атрымаць псіхалагічную дапамогу ў Літве?
- Як атрымаць псіхалагічную дапамогу ў Польшчы?
Інфармацыя на сайце сабрана з адкрытых крыніц. Калі вы знайшлі памылку ці даведаліся, што інфармацыя больш не актуальная - паведамце нам, калі ласка, праз наш чат.