У гэтым артыкуле чытайце:
- Адпачынак для медыцынскіх работнікаў(ніц)
- Што належыць медыцынскім работнікам(цам) за перапрацоўку?
- Хто дапаможа медработнікам(цам) абараніць працоўныя правы?
Медыцынскія работнікі рэгулярна сутыкаюцца з працай больш за 24 гадзіны запар і недастатковым адпачынкам. У такім рэжыме лёгка выгарэць, і каб гэтага пазбегнуць, важна вытрымліваць баланс паміж працай і адпачынкам.
Адпачынак для медыцынскіх работнікаў(ніц)
Водпуск. Штогадовы асноўны водпуск для медыцынскіх работнікаў(ніц) складае не менш за 24 каляндарныя дні. У некаторых выпадках за доўгі стаж працы ў сферы аховы здароўя могуць таксама давацца дадатковыя дні адпачынку.
Дадатковы водпуск за шкодныя ўмовы працы і працяглую работу ў медыцынскай сферы. Медыцынскім работнікам(цам), якія працуюць на работах са шкоднымі і (ці) небяспечнымі ўмовамі працы, даецца дадатковы водпуск працягласцю да 14 каляндарных дзён. Каб атрымаць дадатковы водпуск за работу са шкоднымі і небяспечнымі ўмовамі працы, неабходна працаваць у такіх умовах поўны працоўны дзень – гэта значыць не менш як 80% часу выконваць задачы ва ўмовах шкоднасці або небяспекі (што пацвярджаецца працэдурай атэстацыі рабочых месцаў).
Гэтыя ўмовы рэгулююцца пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 19.01.2008 № 73 і пастановай ад 22.02.2008 № 253.
Дадатковы заахвочвальны водпуск. Даванне заахвочвальнага водпуску з'яўляецца правам, а не абавязкам наймальніка. Дадатковы заахвочвальны водпуск, умовы яго давання і яго працягласць вызначаюцца калектыўным дагаворам, пагадненнем, загадам работадаўцы або працоўным дагаворам.
Дадатковыя водпускі далучаюцца да асноўнага водпуску (24 каляндарныя дні).
Скарочаны працоўны тыдзень. Згодна з заканадаўствам у медыцынскіх работнікаў(ніц) у Беларусі ёсць права на скарочаны працоўны тыдзень – 38,5 гадзін. Выключэнне складаюць медыкі, якія працуюць у шкодных або небяспечных умовах, урачы-спецыялісты(кі), што з'яўляюцца кіраўнікамі(цамі) арганізацый аховы здароўя і разам з асноўнай дзейнасцю ажыццяўляюць медыцынскую дзейнасць, а таксама галоўныя медыцынскія сёстры, медыцынскія сёстры-дыетолагі і зубныя тэхнікі.
На скарочаны працоўны тыдзень могуць разлічваць супрацоўнікі любых медыцынскіх арганізацый.
Рэгулюецца пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 23.03.2016 № 46 "Аб устанаўленні скарочанай працягласці рабочага часу для медыцынскіх работнікаў".
Што належыць медыцынскім работнікам(цам) за перапрацоўку?
Праца звыш працягласці працоўнага часу
Згодна з законам медыцынскія работнікі(цы) могуць рабіць звыш устаноўленай нормы працоўнага часу па асноўнай рабоце. Залучэнне да працы звыш устаноўленага часу дапускаецца толькі па згодзе з супрацоўнікам(цай), за выключэннем выпадкаў, якія прадугледжвае калектыўны дагавор, пагадненне або заканадаўства.
Колькасць гадзін такога пераработка раней была абмежавана да 900 гадзін у год, але з 2021 года часова была ўведзена "норма" да 1800 гадзін. Але па факце, як адзначаюць эксперты(кі), рэальная колькасць працоўных гадзін перавышала і гэты ліміт. Праца звыш працягласці працоўнага часу аплачваецца па факце адпрацаванага часу, які фіксуецца ў табелі.
- Частка шостая ліста Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 27.08.2014 № 03-2-07/860-257.
- Пастанова Міністэрства аховы здароўя ад 22.10.2021 № 113 "Аб змяненні пастановы Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 2 ліпеня 2014 г. № 52"
Звышурочная праца
Звышурочная праца выконваецца работнікам(цай) па ўказанні работадаўцы звыш звычайнага працоўнага часу і са згоды самога(ой) супрацоўніка(цы).
Ёсць выключэнні: напрыклад, згода працаўніка(цы) не патрабуецца пры аказанні хуткай медыцынскай дапамогі. Аднак у такім выпадку да звышурочнай працы не могуць залучаць цяжарных жанчын, жанчын з маленькімі дзецьмі, людзей з інваліднасцю і апекуноў дзяцей з інваліднасцю.
Штодзённая работа з улікам звышурочнай не павінна перавышаць 12 гадзін за дзень. Акрамя таго, нельга працаваць звышурочна больш за 10 гадзін у тыдзень і 180 гадзін у год.
Работадаўца павінен(на) весці ўлік звышурочнай працы і аплачваць яе па павышанай стаўцы альбо даваць адгул па ўзгадненні з супрацоўнікам(цай).
- Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 16.06.2014 № 583 "Аб устанаўленні памеру даплаты за работу ў звышурочны час, дзяржаўныя святы, святочныя і выхадныя дні".
Праца па вытворчай неабходнасці
Калі на працы ўзнікла вытворчая неабходнасць, работадаўца можа часова перавесці супрацоўніка(цу) на іншую працу, якая не прадугледжваецца яго (яе) працоўным дагаворам. Гэта можа быць праца іншай кваліфікацыі ці пасады. Неабходнасць можа ўзнікнуць як замена адсутнага(ай) супрацоўніка(цы), а таксама для прадухілення ці ліквідавання катастроф, аварый і г.д.
Пры гэтым раней згода працаўніка(цы) на гэта не патрабавалася, пры ўмове што перавод доўжыцца не больш за месяц і адбываецца ў межах аднаго населенага пункта. З 26.04.2020 работадаўца можа часова пераводзіць супрацоўніка(цу) на іншую працу да 3 месяцаў без яго (яе) згоды, калі гэта выклікана эпідэміялагічнай сітуацыяй. Па пагадненні бакоў тэрмін такога пераводу можа быць павялічаны.
Калі перавод у сувязі з вытворчай неабходнасцю здзейснены згодна заканадаўству, то работнік(ца) не можа адмовіцца ад выканання даручанай працы. За такую адмову наймальнік(ніца) мае права прыцягнуць да дысцыплінарнай адказнасці за парушэнне працоўнай дысцыпліны, а ў выпадку нявыхаду работніка(цы) на працу - за прагул.
Аплата працы пры часовым пераводзе ў сувязі з вытворчай неабходнасцю павінна быць не ніжэйшай за ранейшы заробак.
Дзяжурства дома
Пры дзяжурстве дома медработнік(ца) знаходзіцца ў рэжыме чакання: фактычна ён (яна) знаходзіцца дома, але гатовы(ая) неадкладна з'явіцца на працу ў выпадку неабходнасці, напрыклад, у выхадныя дні або пасля працоўнага дня.
Залучэнне да дзяжурства дома ажыццяўляецца са згоды медыцынскага(кай) работніка(цы) пры наяўнасці ў яго (яе) службовай інструкцыі адпаведных абавязкаў альбо на падставе загада кіраўніка.
Аплата за дзяжурства дома робіцца за фактычна адпрацаваны час з улікам усіх дзеючых павышэнняў тарыфнага акладу: за стаж працы, спецыфіку працы, асаблівы характар працы, начную змену і інш. Гэта значыць, што калі медработнік(ца) прыехаў(ла) па выкліку з дзяжурства дома і знаходзіўся(лася) на працы з 2 да 4 гадзін раніцы, то аплачана будзе толькі 2 гадзіны начной змены.
Пры гэтым калі выклік у арганізацыю аховы здароўя для аказання медыцынскай дапамогі адбыўся ў начны час, аплата налічваецца з улікам даплат за работу ў начны час.
Даплата за дзяжурствы дома ў выхадныя і святочныя дні ажыццяўляецца ў адзінарным памеры.
- Пастанова Міністэрства аховы здароўя ад 13.06.2019 № 52 "Аб аплаце працы медыцынскіх і фармацэўтычных работнікаў, службоўцаў, занятых у ахове здароўя і фармацэўтычнай дзейнасці", падпункт 4.8 пункта 4.
- Загад Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 12.09.2019 г. № 1095 "Аб асаблівасцях рэжыму і ўліку працоўнага часу ў дзяржаўных арганізацыях аховы здароўя пры ажыццяўленні медыцынскімі работнікамі дзяжурстваў дома".
Начныя змены
Медыцынскім работнікам належыць даплата за кожную гадзіну працы ў начны час ці ў начную змену. Памер гэтай даплаты залежыць ад тыпу працы і абставінаў. Напрыклад, супрацоўнікам(цам) арганізацый аховы здароўя, медыцынскіх падраздзяленняў воінскіх фарміраванняў і ваенізаваных арганізацый, якія ажыццяўляюць экстраную і неадкладную хуткую медыцынскую дапамогу, за начную работу даплата можа быць да 60% ад пагадзіннай тарыфнай стаўкі. За працу ў надзвычайных сітуацыях або пры аказанні дапамогі пацыентам(кам), што маюць патрэбу ў кругласутачным доглядзе, даплата складае да 50%. Для астатніх работнікаў яна можа быць да 35%.
Даплата за кожную гадзіну работы ў начны час налічваецца ў залежнасці ад устаноўленага правіламі ўнутранага працоўнага распарадку рэжыму зменнасці (па 12 ці па 24 гадзіны). Памер даплаты ўстанаўліваецца ў калектыўным дагаворы альбо іншым лакальным прававым акце кожнай арганізацыі.
Напрыклад, калі ў аддзяленні ўстаноўлены рэжым зменнасці па 12 гадзін, то змена працягласцю 12 гадзін па асноўнай пасадзе і змена ў 12 гадзін пры працы звыш нормы працоўнага часу будуць лічыцца рознымі зменамі, і, адпаведна, даплата робіцца за начную змену.
Працягласць змены не можа перавышаць 12 гадзін. Аднак медыкі ўваходзяць у асобны пералік работнікаў, для якіх можа ўстанаўлівацца працягласць змены звыш 12 гадзін, але не больш за 24 гадзіны. Праца на працягу двух змен запар забараняецца.
Калі змена перавышае 12 гадзін, то пасля такой змены працаўніку(цы) даецца адпачынак не меней падвойнай працягласці часу працы. Гэта значыць, калі медык адпрацаваў(ла) 18 гадзін, яму (ёй) належыць адпачынак не менш за 36 гадзін.
У рэальнасці гэтыя нормы сістэматычна ігнаруюцца, і медработнікі(цы) не атрымліваюць належнага часу для адпачынку.
- Нормы рэгулююцца Працоўным кодэксам (ч.2 арт.125), а таксама асобнай пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 25.01.2008 № 104 "Аб працягласці змены звыш 12 гадзін для асобных катэгорый работнікаў".
Праца ў выхадныя і святочныя дні
За працу ў дзяржаўныя святы, святочныя і выхадныя дні медыцынскім работнікам прадугледжана кампенсацыя.
За работу ў выхадныя дні даецца кампенсацыя ў выглядзе даплаты або неаплатны дзень адпачынку са згоды супрацоўніка(цы).
За працу ў дзяржаўныя святы, святочныя дні, абвешчаныя непрацоўнымі, даецца грашовая кампенсацыя ў выглядзе даплаты. У выпадку, калі работа ў такі дзень выканана звыш месячнай нормы працоўнага часу, работніку(цы) акрамя даплаты належыць яшчэ адзін дзень адпачынку.
Хто дапаможа медработнікам(цам) абараніць працоўныя правы?
Фонд медычнай салідарнасці Беларусі дапамагае:
- медыкам, звольненым і рэпрэсаваным па палітычных матывах;
- медработнікам(цам), якія былі вымушаныя пераехаць за мяжу і шукаюць магчымасці рэалізавацца ў прафесіі.
Фонд медычнай салідарнасці Беларусі вядзе маніторынг выканання правоў медыцынскіх работнікаў у Беларусі і праводзіць кансультацыі па легалізацыі медыцынскага дыплома за мяжой.
Спасылка на заяўку на атрыманне дапамогі ад Фонда медычнай салідарнасці Беларусі
Юрыдычная абарона
У выпадку сур'ёзных парушэнняў медработнікам(цам) варта звяртацца ў суд або па дапамогу да юрыстаў(к). Юрыдычныя кансультацыі могуць быць праведезены як незалежнымі прафсаюзамі, так і незалежнымі юрыдычнымі арганізацыямі.
Спецыялісты(ткi) бясплатнага юрыдычнага сэрвісу Legalhub.help пракансультуюць па пытаннях працоўнага права, умоў працы і адпачынку, нявыплаты заробку, звальнення і многіх іншых.
Беларускі прафсаюз работнікаў аховы здароўя хаця і абавязаны абараняць правы медыкаў, робіць гэта не заўсёды. У некаторых выпадках можна паспрабаваць выкарыстаць дзяржаўны прафсаюз як абаронцу ў інтарэсах работніка(цы), але ёсць нюансы. Не варта разлічваць на рэальную дапамогу з боку дзяржаўнага прафсаюза, улічваючы яго ўдзел у рэпрэсіях, паборах і націску на работнікаў сферы аховы здароўя.
У выпадку праблем з выплатамі можна паспрабаваць звярнуцца ў аддзел сацыяльна-эканамічнай работы. Кантакты прадстаўнікоў(ц) прафсаюза, што адказваюць за аплату працы, па спасылцы.
Чытайце таксама:
- Куды звярнуцца ў выпадку няякаснага медыцынскага абслугоўвання?
- Хто ў Беларусі можа атрымліваць лекі бясплатна, і што для гэтага патрэбна?
- Як перадаваць лекі палітзняволеным?
Інфармацыя на сайце сабрана з адкрытых крыніц. Калі вы знайшлі памылку ці даведаліся, што інфармацыя больш не актуальная - паведамце нам, калі ласка, праз наш чат.